Emerytury pomostowe - dla kogo i na jakich zasadach?
Czym są emerytury pomostowe?
Emerytury pomostowe to specjalny rodzaj świadczenia emerytalnego, które zostało wprowadzone w Polsce w 2009 roku na mocy ustawy o emeryturach pomostowych. Stanowią one swego rodzaju "pomost" między zakończeniem aktywności zawodowej a osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, który obecnie wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.
Emerytury pomostowe zostały stworzone z myślą o osobach wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, które ze względu na swój charakter mogą trwale niekorzystnie wpływać na zdrowie i sprawność psychofizyczną pracowników.
Dla kogo są przeznaczone emerytury pomostowe?
Emerytury pomostowe są przeznaczone dla osób, które:
- Urodziły się po 31 grudnia 1948 roku;
- Wykonywały prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze wymienione w ustawie przez co najmniej 15 lat;
- Osiągnęły wiek co najmniej 55 lat (dla kobiet) lub 60 lat (dla mężczyzn);
- Posiadają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat (dla kobiet) lub 25 lat (dla mężczyzn);
- Przed 1 stycznia 1999 roku wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze;
- Po 31 grudnia 2008 roku wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
Warto zaznaczyć, że od 2023 roku zniesiono wygasający charakter emerytur pomostowych. Oznacza to, że z tego świadczenia będą mogły skorzystać nie tylko osoby, które przed 1 stycznia 1999 r. wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, ale również te, które rozpoczęły taką pracę po tej dacie.
Jakie prace uprawniają do emerytury pomostowej?
Ustawa o emeryturach pomostowych zawiera szczegółowy wykaz prac wykonywanych w szczególnych warunkach oraz prac o szczególnym charakterze, które uprawniają do emerytury pomostowej. Oto niektóre z nich:
Prace w szczególnych warunkach:
- Prace pod ziemią (np. górnictwo)
- Prace w hutnictwie (np. przy piecach)
- Prace w przemyśle szklarskim (np. przy piecach)
- Prace w energetyce (np. przy urządzeniach energetycznych)
- Prace w transporcie (np. kierowcy autobusów, maszyniści)
- Prace na morzu (np. rybacy morscy)
- Prace przy produkcji chemicznej (np. z substancjami toksycznymi)
Prace o szczególnym charakterze:
- Prace pilotów statków powietrznych
- Prace kontrolerów ruchu lotniczego
- Prace maszynistów pojazdów trakcyjnych
- Prace ratowników górskich i wodnych
- Prace nurków i kesoniarzy
- Prace w charakterze członka zespołu ratownictwa medycznego
- Prace nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, ośrodkach szkolno-wychowawczych, schroniskach dla nieletnich i zakładach poprawczych
Jak ubiegać się o emeryturę pomostową?
Aby ubiegać się o emeryturę pomostową, należy złożyć wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Do wniosku należy dołączyć niezbędne dokumenty potwierdzające:
- Okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (np. świadectwa pracy, zaświadczenia od pracodawców)
- Ogólny staż pracy (okresy składkowe i nieskładkowe)
- Osiągnięcie wymaganego wieku
Warto zaznaczyć, że dokumentowanie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze może być czasem skomplikowane, szczególnie jeśli chodzi o pracę wykonywana wiele lat temu. W takich przypadkach warto skorzystać z pomocy specjalistów, którzy pomogą w kompletowaniu niezbędnych dokumentów i prawidłowym wypełnieniu wniosku.
Wysokość emerytury pomostowej
Wysokość emerytury pomostowej obliczana jest w podobny sposób jak emerytura przyznawana zgodnie z nowymi zasadami, czyli wg wzoru:
EP = ZKE / ŚDWE
gdzie:
- EP - wysokość emerytury pomostowej
- ZKE - zwaloryzowany kapitał emerytalny (suma składek na ubezpieczenie emerytalne zgromadzonych na koncie ubezpieczonego w ZUS oraz kapitału początkowego)
- ŚDWE - średnie dalsze trwanie życia dla osoby w wieku, w jakim ubezpieczony przechodzi na emeryturę pomostową (wyrażone w miesiącach)
Minimalna wysokość emerytury pomostowej nie może być niższa niż minimalna emerytura, która od 1 marca 2023 roku wynosi 1588,44 zł brutto.
Łączenie emerytury pomostowej z pracą
Emerytura pomostowa nie może być łączona z kontynuowaniem pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze. Oznacza to, że osoba, która otrzymała emeryturę pomostową, musi zakończyć pracę w tych warunkach.
Jednakże emerytura pomostowa może być łączona z inną pracą, która nie jest wykonywana w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. W takim przypadku obowiązują jednak limity dorabiania, podobne jak w przypadku zwykłych emerytur.
Podsumowanie
Emerytury pomostowe stanowią ważny element systemu emerytalnego w Polsce, umożliwiający wcześniejsze przejście na emeryturę osobom wykonującym prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Od 2023 roku, dzięki zniesieniu wygasającego charakteru tego świadczenia, krąg osób uprawnionych do emerytury pomostowej uległ rozszerzeniu.
Jeśli uważasz, że możesz kwalifikować się do emerytury pomostowej, warto skonsultować się ze specjalistami w dziedzinie prawa emerytalnego. W Gaude Impan oferujemy profesjonalne doradztwo w zakresie emerytur pomostowych, pomagając w kompleksowym przygotowaniu dokumentacji i złożeniu wniosku do ZUS.